"Nocny Duch z St. Trond" - Heinz-Wolfgang Schnaufer, z cyklu Myśliwskie osobowości i ich samoloty


Major Heinz-Wolfgang Schnaufer - Luftwaffe

Heinz-Wolfgang Schnaufer urodził się 16 lutego 1922 roku w Calw, niewielkim miasteczku położonym 30 kilometrów od Stuttgartu. Dorastał w rodzinie o tradycjach winiarskich i od wczesnej młodości ojciec przygotowywał go do przejęcia rodzinnego interesu, jednakże młody Heinz-Wolfgang szybko zainteresował się sportem szybowcowym. Odbył kurs pilotażu w organizacji młodzieżowej "Napola" i po wybuchu wojny, 15 listopada 1939 roku, w wieku zaledwie 17 lat ochotniczo zgłosił się do Luftwaffe. Po odbyciu treningu wstępnego w szkole w Salzwedel skierowano go na kurs dowódców lotniczych w Guben. 1 kwietnia 1941 roku promowany został do stopnia podporucznika i odbył następnie kurs lotów na samolotach wielosilnikowych, trening lotów bez widoczności  i kolejny dziesięciotygodniowy kurs w szkole samolotów niszczycielskich w Wunstorf, gdzie zapoznał się z pilotażem samolotu Messerschmitt Bf-110. Po szkoleniu operacyjnym w jednostce zapasowej nocnych myśliwców w Schlessheim skierowany został w początkach listopada do II Grupy 1 Pułku Myśliwców Nocnych działającego z bazy Stade pod Hamburgiem. 
 Messerschmitt BF-110 E 2 - na tej maszynie Schnaufer odniósł swoje pierwsze zwycięstwo powietrzne.
W owym czasie skrystalizowała się już taktyka przeciwdziałania coraz bardziej dokuczliwym nocnym operacjom brytyjskiego Bomber Command. W niewielkim stopniu nocne myśliwce korzystały ze wsparcia reflektorów przeciwlotniczych przestawiając się na współpracę z naziemnymi stacjami radarowymi. Taktykę stworzoną przez generała Josefa Kammhubera nazwano "Nachtjagd Raume", czyli przestrzenią nocnych łowów. Wzdłuż wybrzeża terytoriów okupowanych od granicy hiszpańskiej aż po wybrzeża Danii stworzono system tak zwanych pudełek - wytyczonych na mapie prostokątów o boku długości około 55 kilometrów. W miejscach szczególnie narażonych na penetrację dodano drugi rząd pudełek. Powstały one także na podejściach do największych miast. Do każdego z pudełek przydzielone zostały dwa myśliwce nocne, z których jeden przebywał w powietrzu, drugi natomiast zostawał na ziemi w rezerwie. Do skutecznego przechwytywania intruzów używano systemu "Himmelbet", czyli łoże z baldachimem. Polegał on na umieszczeniu w każdym z pudełek radaru "Freya" o zasięgu 120 do 150 kilometrów. Służył on do wczesnego wykrywania samolotów wroga. Po wykryciu celu obserwację przestrzeni w pudełku przejmowały dwa radary "Wurzburg-Riese". pierwszy z nich nazywany "Roter Riese" (czerwony olbrzym) rejestrował kurs celu, drugi natomiast "Gruner Riese" (zielony olbrzym) śledził kurs myśliwca. Wszystkie te dane spływały do naziemnego centrum kontroli, gdzie kontroler śledząc sytuację na specjalnej podświetlanej tablicy "Seeburg" poprzez radio naprowadzał pilota myśliwca na cel. Od początków 1942 roku myśliwce nocne zaczęto wyposażać w radar pokładowy FuG 212 B/C "Lichtenstein", działający na fali długości 61 cm z częstotliwością 490 MHz. Charakterystyczna antena zamocowana na dziobie myśliwca nazywana materacem powodowała zwiększony opór powietrza ograniczając osiągi samolotu, ale dzięki zainstalowaniu radaru pokładowego zespół pilot/operator radaru mieli dużo większe szanse na przechwycenie bombowca mogąc śledzić jego kurs. Niemieccy piloci wypracowali taktykę ataków podchodząc do celu od tyłu i z dołu. W odpowiednim momencie podrywali do góry nos swej maszyny otwierając ogień. Bombowiec przelatywał wówczas przez strumień pocisków z działek, które raziły najwrażliwszą, dolną część maszyny. Taktyka ta była niezwykle skuteczna jeśli myśliwiec pozostał niezauważony. Jeśli załoga bombowca dostrzegła myśliwiec wystarczył z reguły szybki manewr aby zgubić prześladowcę i cała zabawa zaczynała się od nowa. 15 stycznia 1942 roku jednostka Schnaufera przeniesiona została do bazy w St. Trond w Belgii, skąd podjęła loty operacyjne w pudełkach. Heinz-Wolfgang Schnaufer odbył swoje pierwsze loty bojowe w lutym 1942 roku podczas osłony okrętów zespołu admirała Cilliaxa przedzierających się z Brestu do Niemiec. 10 kwietnia 1942 roku Schnaufer został mianowany oficerem technicznym II Gruppe NJG 1. Pierwsze zwycięstwo powietrzne zgłosił w nocy z 1 na 2 czerwca 1942 roku koło Lowanium w Belgii - jego ofiarą był "Halifax" MP-J z 76 dywizjonu RAF. Podczas ataku na kolejny bombowiec jego Bf-110 E 2 został skutecznie ostrzelany przez strzelca pokładowego i odniósł poważne uszkodzenia. sam Schnaufer mimo rany lewej nogi zdołał doprowadzić maszynę na lotnisko. Był to jedyny przypadek zranienia członka załogi i uszkodzenia samolotu pilotowanego przez Schnaufera w akcji bojowej podczas całej wojny. Po trzytygodniowym pobycie w szpitalu powrócił do jednostki i do końca 1943 roku zgłosił jeszcze sześć zestrzeleń, stopniowo doskonaląc współpracę z kontrolą naziemną i technikę ataku. W lipcu 1943 roku mając na koncie 17 zwycięstw Heinz-Wolfgang Schnaufer promowany został do stopnia porucznika. 
Messerschmitt Bf-110 G-4 porucznika Schnaufera. Widoczna antena radaru FuG 212 "Liechtenstein". Na usterzeniu oznaczenia zwycięstw powietrznych. 
W tym samym czasie system "Himmelbet" legł w gruzach. w nocy 15 lipca 1943 roku brytyjskie bombowce atakując Hamburg zrzuciły tysiące pęczków przyciętych do odpowiedniej długości pasków folii aluminiowej nazywane "Window". Unosząc się w powietrzu wytwarzały one fałszywe echa całkowicie dezorganizując pracę kontroli naziemnej. Najbardziej doświadczeni piloci potrafili odróżnić echa wytwarzane przez "Window" od prawdziwych celów dzięki różnicy w prędkości względnej. Paski folii unosiły się w powietrzu niemal nieruchomo, więc niemieckie myśliwce zbliżały się do nich znacznie szybciej niż do bombowców, niemniej jednak sytuacja w której skuteczność nocnych myśliwców spadła niemal do zera nie była akceptowalna i natychmiast podjęto środki zaradcze. Wprawdzie nie zrezygnowano całkowicie z systemu "Himmelbet", ale od teraz wprowadzono stworzoną przez pułkownika von Lossberga metodę "Sahme Sau", czyli oswojona świnia. Odtąd w chwili wykrycia strumienia bombowców kontrolerzy naziemni opracowywali potencjalną trasę przelotu przeciwnika i kierowali oczekujące nad jedną z radiolatarni myśliwce nocne między podążające nad cel bombowce, aby samodzielnie wybierały sobie cele. Zastosowanie nowej taktyki opóźniło się do końca 1943 roku z uwagi na brak odpowiednio precyzyjnej pokładowej stacji radarowej. Gdy wyposażono nocne myśliwce w znacznie doskonalsze radary "Liechtenstein" SN-2 do operacji "Sahme Sau" skierowano najbardziej doświadczone załogi, wśród których znalazła się też załoga Schnaufera. 13 sierpnia 1943 roku został on przeniesiony do działającej z bazy Leuwardeen w Holandii IV Gruppe NJG 1 jako dowódcę eskadry. Działając w ramach taktyki "Sahme Sau" odnosił coraz więcej sukcesów zgłaszając w nocy z 8 na 9 października 1943 roku swe 30 zwycięstwo. Po odniesieniu 42 zwycięstwa w dniu 31 grudnia 1943 roku odznaczony został Krzyżem Rycerskim. 50 zwycięstwo, które jednocześnie było 500 zwycięstwem NJG 1 odniósł w nocy z 24 na 25 luty 1944 roku.
Messerschmitt Bf-110 G-4 eksponowany w londyńskim muzeum RAF. Widoczne szczegóły instalacji radarowej "Liechtenstein" SN-2 i tłumiki płomieni z rur wydechowych.
1 marca 1944 roku Heinz-Wolfgang Schnaufer został dowódcą IV Gruppe i otrzymał promocje do stopnia kapitana. W nocy z 24 na 25 maja 1944 roku zgłosił pięć zwycięstw jednej nocy podnosząc swoje konto do 74 zwycięstw. 30 lipca 1944 roku miał już na koncie 89 samolotów przeciwnika, a setne zwycięstwo zgłosił 9 października 1944 roku. W tym czasie jego grupa wycofana została z Holandii na lotniska Zagłębia Ruhry i działała z z baz w Dusseldorf i Dortmund. W owym czasie nastąpił wyraźny regres w działaniach niemieckich myśliwców nocnych. z powodu postępów alianckich wojsk lądowych załamał się system wczesnego ostrzegania, a operacje stały się ekstremalnie trudne z powodu masowego użycia brytyjskich nocnych myśliwców "Mosquito" wyposażonych w znakomity radar pokładowy "Serrate". Ponadto od jesieni 1944 roku przydziały paliwa lotniczego dla jednostek myśliwców nocnych stały się tak skąpe, że jednorazowo liczące po 40-45 samolotów Gruppe wysyłały w misje zaledwie 2 lub 4 maszyny, pilotowane tylko przez najlepsze załogi. Jako weteran nocnych operacji Schnaufer walczył więc nadal. 4 listopada w wieku zaledwie 22 lat został dowódcą  NJG 4 operującego z bazy w Guttersloh. Miesiąc później, w grudniu 1944 roku otrzymał awans do stopnia majora. Mimo coraz trudniejszych warunków nadal odnosił sukcesy, w tym największy w swojej dotychczasowej karierze nocnego pilota myśliwskiego. W dniu 21 lutego 1945 roku w pierwszym locie bojowym zgłosił dwa zwycięstwa ( pierwszy o 1.53, drugi o 1.58), po czym tego samego dnia w kolejnej misji w ciągu zaledwie 19 minut zgłosił siedem zwycięstw (pomiędzy 20.44 a 21.03). Ostatnie trzy zwycięstwa odniósł 3 marca 1945 roku osiągając niewiarygodną liczbę 121 zwycięstw podczas 164 misji bojowych. Wszystkie zwycięstwa odniósł w nocy, co czyni go najlepszym pilotem nocnego myśliwca w historii. Dodać należy, że wszystkie zwycięstwa odniósł stosując metodę "z tyłu, z dołu", nigdy nie korzystając z niezwykle popularnego wśród swych kolegów zestawu "Schrage Music" - dwóch działek zainstalowanych w kadłubie za kabiną załogi mierzących w górę pod kątem 40 stopni. Po wojnie major Schnaufer przez kilka miesięcy przebywał w brytyjskim obozie jenieckim, po czym po zwolnieniu z niewoli wrócił do swego rodzinnego Calw, gdzie przejął zarządzanie winiarnią po swym zmarłym w czasie wojny ojcu. Okazał się być zdolnym zarządcą, gdyż w krótkim czasie zamienił mały rodzinny interes w poważną, ogólnokrajową firmę. 13 lipca 1950 roku podczas podróży służbowej na południe Francji, miał w okolicach Biarritz z winy kierowcy francuskiej ciężarówki poważny wypadek samochodowy, w wyniku którego doznał rozległych obrażeń głowy. Dwa dni później, 15 lipca 1950 roku nie odzyskawszy przytomności zmarł w szpitalu w Bordeaux. W chwili śmierci miał 28 lat.
Messerschmitt Bf-110 G-4 kapitana Schnaufera podczas przygotowań do kolejnej operacji nocnej.

Komentarze