Myśliwskie osobowości i ich samoloty - Hans Wind

Kapitan Hans Wind - Fińskie Siły Powietrzne

Hans Henrik Wind przyszedł na świat w Ekanas 30 lipca 1919 roku w rodzinie pochodzenia szwedzkiego. Od dziecka interesował się awiacją - jeszcze w szkole podstawowej dołączył do lokalnego koła Klubu Obrony Lotniczej, gdzie poza szkoleniem z zakresu biernej obrony przeciwlotniczej budował latające modele samolotów. W 1938 roku wziął udział w programie treningu pilotażu i odbył szkolenie wstępne pilotażu obejmujące 35 godzin nalotu. Po ukończeniu kursu został skierowany do rezerwy sił powietrznych, gdzie zastał go wybuch Wojny Zimowej. Brak sprzętu latającego uniemożliwił mu wzięcie udziału w działaniach bojowych - w chwili wybuch wojny Suomen Ilmavoimat, czyli Fińskie Siły Powietrzne dysponowały łącznie 114 samolotami, z których największą wartość bojową miało 41 myśliwców Fokker D XXI. Dzięki pospiesznym zakupom uzbrojenie do końca działań wojennych potencjał sił powietrznych wzrósł wprawdzie znacząco, lecz i tak przeszkolonych pilotów było znacznie więcej niż sprawnych samolotów i na udział w walkach przeciw ZSRR Wind musiał jeszcze poczekać. Mimo frustracji wynikającej z bezsilności wobec potężnego agresora Wind postanowił kontynuować karierę lotnika wojskowego i ukończył pełen program szkoleniowy w dniu 17 czerwca 1941, kiedy to uzyskał promocję do stopnia porucznika. Wybuch Wojny Kontynuacyjnej zastał Winda w rezerwie w bazie sił powietrznych w Vaasa, w oczekiwaniu na przydział do jednostki lotniczej. Mając niewielki jak na standardy fińskich sił powietrznych nalot wynoszący 172 godziny w normalnych okolicznościach nie mógł Wind liczyć na szybki transfer do jednostki bojowej. Wykorzystał jednak przyjaźń z doświadczonymi weteranami Perem-Erikiem Soveliusem i Ilkka Torronenem, załatwiając sobie przydział do HLeLv 24 mającej opinię znakomitej jednostki. Jej dowódca - major Magnusson przyjął nowego pilota dość chłodno znając kulisy przeniesienia, mimo to Wind zdecydowany był jak najszybciej udowodnić swą wartość. Do Wojny Kontynuacyjnej HLeLv 24 przystąpiła mając na wyposażeniu samoloty myśliwskie Brewster B-239 "Buffalo", które Finlandia nabyła jeszcze podczas trwania Wojny Zimowej od Stanów Zjednoczonych.

Fot. Brewster "Buffalo" w barwach HLeLv 24, jednostki w której walczył Wind.

Samolot ten oblatany 2 grudnia 1939 roku był myśliwcem pokładowym zamówionym i przyjętym na uzbrojenie przez US Navy pod oznacz F-2A-1. Za kwotę 3,4 miliona dolarów Finlandia nabyła 44 samoloty, wraz z 10 zapasowymi silnikami, 20 zapasowymi śmigłami "Hamilton Standard" i innymi częściami zamiennymi. Przed wysyłką do miejsca przeznaczenia zdemontowano z nich całe wyposażenie dodatkowe, takie jak haki do lądowania na pokładzie lotniskowca. Maszyny pozbawione były opancerzenia i samouszczelniających się zbiorników paliwa. B-239 napędzane były silnikiem gwiazdowym Wright R 1820 - G5 o mocy 950 KM. Po wprowadzonych zmianach prędkość maksymalną B-239 określono na 478 km/h na wysokości 4750 metrów. W 1941 roku na Europejskim Teatrze Działań Wojennych trudno było określić ten samolot jako nowoczesny mimo łatwości w pilotażu i zwrotności, jednak Finowie nie mieli zbyt wielkich możliwości pozyskania naprawdę nowoczesnego sprzętu i trzeba było latać na tym co było pod ręką. HLeLv 24 skierowano do działań na najaktywniejszym odcinku rozległego frontu Wojny Kontynuacyjnej - do Karelii. Dywizjon wykonywał loty bojowe typu "Szukaj i niszcz" z uwagi na brak systemu wczesnego ostrzegania. Mimo to do starć z radzieckimi samolotami dochodziło często i podczas takiej przypadkowej walki w dniu 22 września 1941 roku Hans Wind odniósł swoje pierwsze zwycięstwo powietrzne - pokonał myśliwiec sowiecki rozpoznany jako I-15. W ciągu kolejnych 12 miesięcy dołożył do bojowego konta jeszcze 7 kolejnych ofiar. Przez pierwsze miesiące wojny przeciwnikami Finów były głównie starsze konstrukcje sowieckie, lecz już od jesieni 1941 roku nad karelską głuszą zaczęły się pojawiać nowsze modele radzieckich myśliwców. Od sierpnia 1942 roku HLeLv 24 działał z bazy w Rompotti położonej nad brzegami Zatoki Fińskiej. Dowódcy jednostki udało się zorganizować sprawnie działający system punktów obserwacyjnych, co umożliwiało sprawniejsze przechwytywanie radzieckich formacji lotniczych. 18 sierpnia 1942 roku grupa około 60 sowieckich myśliwców przechwycona została przez 16 fińskich "Buffalo" i wyniku zażartej walki powietrznej Finowie zgłosili 16 zestrzeleń przy stracie jednej maszyny, a Wind uzyskał w tym starciu 3 zestrzelenia. 10 października 1942 roku nasz bohater został tymczasowym dowódcą klucza mając na koncie 14 i pół zestrzelenia.

Fot. Brewster B-239 "Buffalo", oznaczony jako Biała 8 w bazie Suulajarvi. Za sterami Hans Wind.

Od wiosny 1943 roku drastycznie spadła ilość samolotów zdolnych do lotu i w misje powietrzne wysyłano tylko najlepszych pilotów. Sytuacja ta spowodowana była ogromnymi trudnościami logistycznymi - Finowie używali wielu różnych konstrukcji lotniczych i praktycznie pozbawieni byli dostępu do części zamiennych większości z nich. Mimo tych trudności konto Winda rosło osiągając w sierpniu 1943 roku poziom 34 i pół zestrzelenia uzyskanych na samolocie. W tym miesiącu HLeLv 24 rozpoczęła proces wymiany wysłużonych B-239, na nowe Messerschmidty Bf-109 G-2, choć przez pewien okres oba typy samolotów wykonywały wspólne loty bojowe.

Fot. Fińskie Messerschmidty Bf-109 G-2 podczas przygotowań do kolejnej misji bojowej.

W uznaniu jego zasług w dniu 31 lipca 1943 roku odznaczony został Krzyżem Mannerheima, a 19 października 1943 roku Hans Wind promowany został do stopnia kapitana. Tego samego dnia odsunięty został od lotów bojowych i skierowany do szkolenia w charakterze instruktora. Miał wówczas 39 zestrzeleń uzyskanych na samolocie Brewster "Buffalo". Podczas pracy w szkolnictwie Hans Wind napisał "Zasady taktyki powietrznej", pozycję obowiązkową dla wszystkich fińskich pilotów przez wiele następnych dekad. Wind po dziś dzień uznawany jest w fińskich siłach powietrznych za najwybitniejszego taktyka w całej ich historii. Po usilnych staraniach powrócił na front do swej macierzystej jednostki w dniu 28 lutego 1944 roku. Wraz z pogarszającą się sytuacją militarną Finlandii intensywność walk powietrznych rosła i mimo wsparcia sił Luftwaffe Finowie musieli stawiać opór coraz silniejszemu lotnictwu sowieckiemu, działając w trudnych warunkach totalnej przewagi liczebnej sił przeciwnika. Mimo to wysoki poziom umiejętności bojowych pozwalał Windowi wciąż odnosić sukcesy. 27 maja 1944 roku odniósł swoje pierwsze zwycięstwo na Bf-109, pokonując dwa Ła -5, a gdy 9 czerwca 1944 roku ruszyła zmasowana sowiecka ofensywa walki nabrały szalonego tempa. 13 czerwca 1944 roku Wind poprowadził do ataku na formację sowieckich bombowców 6 Bf-109 zgłaszając 6 zestrzeleń. Następnego dnia zgłosił zestrzelenie Iła 2 i P-39, a 15 czerwca pokonał dwa bombowce Pe 2 i jednego Ła 5.  19 czerwca łupem Hansa Winda padły dwa P-39 ze 196 IAP, w tym maszyna sowieckiego asa, majora Chirkova (29 zestrzeleń), który ratował się na spadochronie. 23 czerwca Wind zgłosił trzy zwycięstwa, 24 czerwca dwa Ła 5 i dwa DB-3 i wreszcie 25 czerwca pięć Jaków. W czasie zenitu sowieckiej ofensywy w 12 dni Wind zestrzelił 30 radzieckich samolotów. Atakował agresywnie, starając się jak najbardziej skracać dystans i strzelając z minimalnych odległości. 28 czerwca 1944 roku kapitan Hans Wind został drugi raz odznaczony Krzyżem Mannerheima. Miesiąc później Hans Wind miał na koncie już 74 sowieckie samoloty. 28 lipca 1944 roku podczas walki powietrznej odniósł swoje ostatnie 75 zestrzelenie pokonując Jaka 9. Chwilę później samolot Winda trafiony został pociskiem 37 milimetrów wystrzelonym z działka radzieckiej "Aircobry". Odnosząc ciężką ranę i mając zdemolowany kokpit zdołał powrócić na lotnisko macierzyste - był to jego ostatni lot bojowy, gdyż do końca działań wojennych leczył się w szpitalu. Do końca życia nosił w lewym ramieniu odłamki radzieckiego pocisku. W dniu 10 maja 1945 roku wystąpił z sił powietrznych podejmując studia ekonomiczne.

Fot. Hans Wind przy swoim "Buffalo".

Osiągnięta liczba 75 zestrzeleń plasuje go na drugiej pozycji wśród asów fińskiego lotnictwa, lecz pamiętać należy, że 39 zestrzeleń uzyskał latając na B-239 "Buffalo", samolocie przestarzałym i nie mającym poza lotnictwem fińskim dobrej opinii. Hans Wind był osobą skromną i unikającą rozgłosu - szerzej znany fińskiej opinii publicznej został dopiero w 1990 roku po publikacji jego biografii przez Borje Sogrena. Kapitan rezerwy Hans Henrik "Hasse" Wind, dwukrotny kawaler Krzyża Mannerheima zmarł we własnym domu w Tampere w wieku 75 lat, w dniu 24 lipca 1995 roku.